Tekst achterflap

In april 2023 was het tachtig jaar geleden dat in Hengelo de April-meistakingen tegen de Duitse bezetter begonnen, om zich als een lopend vuurtje door heel Nederland te verspreiden; in dit boek staat deze relatief onbekende geschiedenis opgetekend, aangevuld met o.a. persoonlijke verhalen van nabestaanden en bijzonder archiefmateriaal

Nederland was al drie jaar door de Duitsers bezet toen op 29 april 1943 het bevel werd gegeven om alle voormalige Nederlandse soldaten in Duitsland dwangarbeid te laten verrichten. De reactie van burgers door heel Nederland was ongehoord. Aangemoedigd door de telefonistes van de Stork-machinefabriek in Hengelo ging een oproep om te staken als een lopend vuurtje door het land. Binnen een dag legden honderdduizenden het werk neer. Het was de grootste staking ooit in Nederland, zelfs de grootste staking in het door Duitsland bezette Europa. De opstand werd bloedig neergeslagen: er waren tweehonderd doden en honderden mensen die naar strafkampen werden gedeporteerd.

De April-meistakingen van 1943 werden een keerpunt in de bezetting. Voor dit keerpunt werden de Duitsers door veel Nederlanders met wat onverschilligheid bekeken, daarna was iedereen die niet pro-Duits was ook daadwerkelijk anti-Duits. De Duitsers hadden hun ware gezicht getoond en het verzet kreeg vleugels.

Waarom is zo’n belangrijke gebeurtenis relatief onbekend gebleven? Met die vraag reisde Erik Dijkstra door het land, en hij stuitte op een onuitputtelijke hoeveelheid prachtige, onbekende en ontroerende verhalen. Ze getuigen van liefde, van onwaarschijnlijke heldenmoed en van pijn die generatieslang doorwerkt en tot op de dag van vandaag nog mensenlevens bepaalt.

In de pers

‘De April-meistaking, die tachtig jaar geleden begon bij Stork in Hengelo, krijgt volop landelijke aandacht. Terecht, stelt BNNVARA-programmamaker Erik Dijkstra. “Het is zo’n onbekend verhaal. Volgens Ad van Liempt, die veel onderzoek doet naar de Tweede Wereldoorlog, komt dat puur omdat deze staking buiten de Randstad begon.” Op 29 april 1943 legden drieduizend medewerkers van Stork het werk neer, uit protest. Uiteindelijk deden in heel Nederland ruim een half miljoen mensen mee. “Dit verhaal moet verteld worden. We gaan het hele land door.”’ Tubantia

Biografie

Erik Dijkstra (1977) heeft geschiedenis gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is bekend geworden als jakhals bij DWDD en is momenteel te zien als presentator van Per Seconde Wijzer en Bureau Sport. In 2015 publiceerde hij het cultboek Hoe sterk is de eenzame schaatser over de zoektocht naar Hans van Helden, en in 2020 verscheen Ali was mijn vriend, waarin Erik de vriendschap tussen fotograaf Guus Dubbelman en bokslegende Muhammad Ali beschreef. Dit boek won de Nico Scheepmaker Beker voor beste sportboek van 2020. In 2023 verscheen bij Meulenhoff Staken op leven en dood, naar aanleiding van de gelijknamige tv-serie.

Hans Morssinkhof (1959) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en heeft verschillende boeken gepubliceerd. In 2018 was hij coauteur van het boek Bij Stork, over de betekenis van de machinefabriek Stork voor de stad Hengelo – waar op 29 april 1943 de April-meistakingen begonnen. Door zijn fascinatie voor dit onderwerp en daarmee samenhangende thema’s was hij in 2019 medeoprichter van de Stichting Landelijke Herdenking April-meistakingen 1943.

Details