Tekst achterflap

De Friese adel van de late middeleeuwen opereerde in een niet-feodaal gebied dat lange tijd geen landsheer kende. Hadden de leden, hoofdelingen genaamd, zich uit de boerenstand omhooggewerkt of vormden ze vanouds een gesloten stand? Hoe zat het met hun vermogen? Dit boek zoomt in op Rienck Hemmema en zijn vrouw Ath Roorda. Zij exploiteerden in de jaren 1569-1573 een boerderij in Hitzum onder Franeker.

Uit Riencks 'Rekenboeck' blijkt dat hij geen eigenerfde boer was, maar een edelman met een royale levensstijl en meer inkomsten dan uit die ene boerderij. Een ruimtelijke reconstructie van zijn bezit en dat van zijn voorgeslacht toont hoe agrarisch kapitaal per generatie werd gevormd en overgedragen. Dit beeld wordt getoetst aan een 'Quote 200' uit 1513 en huwelijksakten uit 1450-1550. Een belangrijke conclusie is dat de Friese adel getalsmatig omvangrijk was, met veel families die leefden van twee of drie boerderijen. De figuur van de edelman-boer kwam dus vaak voor.

Inhoudsopgave

Woord vooraf Inleiding 1 Adel en hoofdelingen in middeleeuws Friesland 2 De families en het startkapitaal van Rienck Hemmema en Ath Roorda 3 Het hoofdelingsgoed in Hitzum: samenhang, landschap, kerk, stins en vrijleen 4 Boerderij, bedrijfsresultaten en de moderniteit van Rienck als boer 5 Beheer, waarde en de exploitatie van boerderijen door adel en eigenerfden in Franekeradeel en Hennaarderadeel 6 Adellijke vermogens in Friesland in de tweede helft van de vijftiende en eerste helft van de zestiende eeuw 7 Rienck Hemmema als edelman: studie, status en levenswijze Epiloog Bijlagen Bijlage 1. Testament van Riencks vader Hette Hemmema, 30 september 1572 Bijlage 2. Notitie over de toedeling van de goederen van Hette Hemmema aan diens erfgenamen Bijlage 3. Testament van Riencks broer Douwe Hemmema, 3 februari 1574 Bijlage 4. Inventaris van stukken uit de nalatenschap van Sicke Gratinga, in het bezit van diens weduwe, verblijvende te Kampen, van 12 februari 1539 Bijlage 5. De edelen van Friesland, 1504/1513, gerangschikt naar hun belastingopgave voor de 21ste penning Bijlage 6. Gegevens over de materiële inbreng van beide partners uit akten van huwelijkse voorwaarden uit Friesland, 1452-1556 Bronnen en literatuur Over de auteurs Register van plaats- en persoonsnamen

Details